| Acta | Letterlijk: handelingen. Verslag van wat er door een kerkelijke vergadering is gedaan en besloten. |
| Actuarius | Persoon die het moderamen helpt met de correspondentie en het opstellen van de stukken van een kerkelijke vergadering. |
| Afsnijding | Als uiterste tuchtmaatregel iemand als lid van de gemeente schrappen. Ook wel excommunicatie genoemd. |
| Afzetting | Tuchtmaatregel waardoor iemand niet langer ambtsdrager is. |
| Appèl | Verzoek aan een meerdere vergadering om herziening van een door een mindere vergadering genomen besluit. |
| Approbatie | Goedkeuring, bij voorbeeld van een beroep. |
| Assessor | Letterlijk: bijzitter. Lid van het moderamen die de praeses of scriba vervangt bij diens afwezigheid |
| Attestatie | Letterlijk: getuigenis. Een officieel kerkelijk document, geschreven door de ene kerk aan een andere kerk, waarop de naam en verdere gegevens van een verhuizend kerklid zijn vermeld. Door middel van dit document kan het kerklid zich als lid van de andere kerk laten inschrijven. Belijdenisattestaties worden gewoonlijk aan het belijdende lid meegegeven. Doopattestaties worden door de kerk verzonden. |
| Catechese | Geloofsonderricht, gegeven onder verantwoordelijkheid van de kerk. |
| Censura morum | Letterlijk: opzicht over de zeden. Gewoonlijk spreken de leden van een kerkenraad vóór de viering van het Heilig Avondmaal met elkaar over hun geloof (leer) en gedrag (leven). Hierbij wordt nagegaan of er daarin iets is dat de viering van het Avondmaal in de weg staat. |
| Classis | Kerkelijke vergadering van een aantal genabuurde kerken. |
| Classis contracta | Samenkomst van twee genabuurde kerken, tussen een gewone classisvergadering in, om dringende zaken af te handelen. |
| Consulent | Predikant die is aangewezen om een vacante kerk te helpen, in het bijzonder met het beroepingswerk. |
| Credentiebrief | Letterlijk: geloofsbrief. Officieel kerkelijk document, waarop door een kerkenraad, classis of particuliere synode wordt vermeld wie haar afgevaardigden zijn naar een meerdere vergadering. Op een credentiebrief kunnen ook de instructies van de vergadering die de afvaardiging stuurt worden geschreven. |
| Deputaat | Letterlijk: iemand met een opdracht. Een persoon die namens een meerdere vergadering gedurende een bepaalde periode een bepaalde opdracht moet vervullen. |
| Emeritaat | Letterlijk: uit-gediend zijn. ‘Pensionering’ van een predikant. |
| Excommunicatie | Uitsluiting uit de kerkelijke gemeenschap als uiterste tuchtmaatregel. Ook wel afsnijding genoemd. |
| Genabuurde kerken | Kerken die bij elkaar in de buurt hun grondgebied hebben. |
| Generale synode | Letterlijk: algemene synode. Kerkelijke vergadering van vertegenwoordigers van alle kerkelijke regio’s. |
| Instituering | Vorming van een kerk door middel van het instellen van een kerkenraad. |
| Instructie | Vraag die afgevaardigden van een kerkenraad, classis of particuliere synode aan de afgevaardigden van een meerdere vergadering voorleggen. |
| Kerkvisitatie | Bezoek dat enkele door een classis daarvoor aangestelde predikanten of ouderlingen namens de classis aan een kerk uit die classis brengen om te spreken over het kerkelijk leven en eventueel hulp te bieden bij moeilijkheden. |
| Liturgie | Alles wat er in een kerkdienst wordt gezegd en gedaan. |
| Meerdere vergadering | Dit is een relatief begrip; in een meerdere vergadering worden meer kerken vertegenwoordigd (is een groter kerkelijk ressort vergaderd) dan in een mindere vergadering. |
| Mindere vergadering | Dit is een relatief begrip; in een mindere vergadering worden minder kerken vertegenwoordigd (is een kleiner kerkelijk ressort vergaderd) dan in een meerdere vergadering. |
| Moderamen | De personen die de leiding van een kerkelijke vergadering hebben. Zij bereiden deze vergadering voor, zorgen dat deze vergadering goed verloopt en doen het werk dat ten gevolge van die vergadering aan hen is opgedragen. Een moderamen bestaat in ieder geval uit een praeses, scriba en assessor. |
| Oecumene | De wereldwijde kerk. |
| Ontheffing uit het ambt | Voortijdige beëindiging van het ambtswerk van een ambtsdrager. Hiervoor is bij een ouderling of diaken geen sprake van tucht. Een predikant kan uit het ambt worden ontheven wanneer hij/zij de gemeente niet meer met stichting kan dienen, maar er geen reden is voor een tuchtmaatregel. Ontheffing kan op eigen verzoek van de ambtsdrager of op initiatief van de kerkenraad worden verleend. |
| Ontzetting uit het ambt | Voortijdige beëindiging van het ambtswerk van een ambtsdrager als tuchtmaatregel. |
| Orde van dienst | Weergave van de diverse onderdelen van een kerkdienst in volgorde. |
| Particuliere synode | Kerkelijke vergadering waarin afgevaardigden van een aantal classes samenkomen. |
| Praeses | Voorzitter. |
| Proponent | Iemand die beroepbaar is gesteld als predikant. |
| Quaestor | Beheerder van de financiën. |
| Ressort | Het gebied van een kerk, classis, particuliere of generale synode. |
| Revisieverzoek | Verzoek aan een kerkelijke vergadering om een door haar genomen besluit te herzien. |
| Schorsing | Tijdelijke onderbreking van de ambtsuitoefening van een ambtsdrager voor de tijd dat er een onderzoek wordt ingesteld in verband met een mogelijke tuchtprocedure. |
| Scriba | Letterlijk: schrijver. Secretaris van een kerkelijke vergadering. |
| Singuliere gaven | Letterlijk: bijzondere gaven. Niet vaak voorkomende combinatie van gaven die iemand geschikt maken voor het ambt van predikant zonder dat de betreffende persoon een theologische opleiding heeft kunnen volgen. |
| Synode | Letterlijk: samenkomst. Algemene kerkelijke vergadering. |
| Tucht | Kerkelijke maatregel als reactie op geconstateerde zonden, met als doel enerzijds dat de zondaar zich bekeert en anderzijds dat de kerk heilig wordt gehouden. |
| Vacante kerk/gemeente | Een kerk/gemeente zonder predikant. |
